Rise of the Planet of the Apes (2011) – Phép ẩn dụ về xã hội loài người

Kể từ khi ra đời vào năm 1963, tác phẩm La Planète des singes (Hành tinh khỉ) của nhà văn Pháp Pierre Boulle đã trở thành nguồn cảm hứng cho sáu bộ phim điện ảnh, hai loạt phim truyền hình và vô số các tập truyện tranh khác. Mùa hè 2011, tác phẩm điện ảnh thứ 7 dựa trên tác phẩm này với tên gọi Rise of the Planet of the Apes sẽ ra mắt và hy vọng làm sống lại câu chuyện đầy những ẩn dụ về xã hội loài người này.

Lịch sử “Hành tinh khỉ ”

Ra mắt năm 1968, bộ phim Planet of the Apes do 20^th Century Fox phát hành với sự góp mặt của Charlton Heston đã thu về thành công vang dội, và kéo theo đó bốn tập phim kế tiếp kéo dài cho tới tận năm 1973. Năm tập phim đã kể lại lịch sử sụp đổ của nhân loại trước sự trỗi dậy của loài khỉ thông minh thông qua góc nhìn của phi hành gia George Taylor (Charlton Heston), bầy khỉ Zira (Kim Hunter) và Cornelius (Roddy McDowall) cũng như chú khỉ con Caesar (cũng do chính McDowall thủ vai).

Planet of the Apes phiên bản 2001

Năm 2001, đạo diễn Tim Burton quyết định làm lại (remake) Planet of the Apes với một cách nhìn và phong cách hình ảnh hoàn toàn mới mẻ. Tuy nhiên, ngay cả với một dàn diễn viên hùng hậu gồm Mark Wahlberg, Tim Roth, Helena Bonham Carter, Michael Clarke Duncan và Paul Giamatti, cộng thêm tài nghệ hóa trang bậc thầy của Rick Baker, thì bộ phim vẫn phải hứng chịu sự chê bai thậm tệ từ giới phê bình. Cùng việc Tim Burton “không thích làm phim phần hai”, 20^th Century Fox đã tuyên bố sẽ không làm phần kế tiếp của phiên bản phim mới này ngay cả khi nó đạt được doanh thu khá khả quan (362 triệu USD so với chi phí bỏ ra rơi vào khoảng 100 triệu USD). Thay vào đó, kế hoạch khởi động lại (reboot) Planet of the Apes bắt đầu được triển khai. Nhưng cũng phải mất đến 10 năm thì bộ phim mới này mới thực sự hoàn tất.

Sự ra đời của loài khỉ thông minh

Không có mối liên hệ rõ ràng nào với những bộ phim trước đây, Rise of the Planet of the Apes xoay quanh sự phát triển trí thông minh của Caesar, chú khỉ sau này trở thành kẻ lãnh đạo loài khỉ lật đổ sự thống trị của con người trên Trái Đất. Để tìm ra phương thuốc chữa trị cho căn bệnh Alzheimer – căn bệnh mất trí nhớ do não thoái hóa không thể chữa trị và dẫn đến tử vong – bác sĩ Will Rodman (James Franco thủ vai) đã tiến hành thí nghiệm trên động vật với “vật thí nghiệm” là chú khỉ Caesar (Andy Serkis).

Chú khỉ Caesar

Những thí nghiệm trên não đã khiến cho não bộ của Caesar phát triển bất thường và biến chú khỉ này trở nên siêu thông minh, thậm chí có những khả năng vượt cả giới hạn hiểu biết của con người. Khi Caesar nhận ra mình đã trở nên thông minh hơn loài người, chú cũng hiểu được rằng không ai có quyền giam cầm chú để làm thí nghiệm. Mặc cho Will cố gắng bảo vệ Caesar khỏi sự săn đuổi của các tập đoàn khoa học, thì sự tiến hóa của Caesar ngày một vượt khỏi tầm kiểm soát của nhà khoa học trẻ tuổi. Caesar trở thành lãnh đạo của loài khỉ trong cuộc cách mạng đòi quyền tự do, bình đẳng và tự trị cho một xã hội của riêng loài khỉ. Nhưng con người thì không đời nào chấp thuận chuyện đó…

Sự tiến hóa của loài khỉ… CGI

Không như sáu bộ phim trước đây, ngay cả phiên bản làm lại của Tim Burton vào năm 2001, đều sử dụng diễn viên con người hóa trang thành khỉ, Rise of the Planet of the Apes lại tận dụng sự tiến bộ vượt bậc của kỹ xảo điện ảnh để tạo ra loài khỉ CGI (Computer Generated Image) linh hoạt như loài khỉ thật trên màn bạc. Xưởng kỹ xảo WETA không chỉ ứng dụng công nghệ photo-realistic (đạo diễn có thể nhìn thấy ngay hình ảnh kỹ xảo khi đang quay, thay vì phải chờ quá trình hậu kỳ kéo dài mấy tháng sau đó) từng được sử dụng trong Avatar mà còn ứng dụng “công nghệ truyền dẫn kỹ thuật số” để thực hiện trực tuyến những cảnh kỹ xảo từ New Zealand trong khi đoàn làm phim đang thực hiện bối cảnh quay ở… Vancouver!

Andy Serkis trong vai... Caesar

Nam diễn viên Andy Serkis, từng nổi tiếng với vai trò “hóa thân” vào nhân vật Gollum trong Lord of the Rings và… King Kong  trong bộ phim cùng tên, một lần nữa đem đến thần thái cho từng chuyển động của chú khỉ Caesar. Điều tuyệt vời nhất với “khỉ CGI”, không chỉ ở sự chân thật sống động khiến khán giả tin và kết nối họ với thế giới mà bộ phim tạo nên, mà còn ở chính ngôn ngữ điện ảnh mạnh mẽ. “Chúng tôi có một nhân vật chính không biết nói, nên mọi thứ đều phải được kể bằng hình ảnh,” đạo diễn Rupert Wyatt nhận xét. “Nếu bạn có một con khỉ có thể dùng ngôn ngữ dấu hiệu thì cũng thú vị, nhưng rồi chúng tôi không muốn lại có thêm một ngôn ngữ lạ với hàng đống phụ đề chạy phía dưới. Chúng tôi cố gắng giảm thiểu yếu tố đó càng ít càng tốt. May mắn thay, chúng tôi có một nam diễn viên như Andy Serkis mà mỗi cái nhướn mày hay một cử động đơn giản của anh ấy cũng có thể nói lên nhiều điều…

Ẩn dụ về xã hội loài người

Rise of the Planet of the Apes không đơn thuần chỉ là một bộ phim bom tấn mùa hè ngập tràn những pha cháy nổ rùng rợn, mà còn hứa hẹn sẽ đem đến cho khán giả những suy ngẫm về xã hội loài người.

Freida Pinto & James Franco

Không khai thác khía cạnh “xã hội nô lệ” như các phiên bản phim trước đó, Rise of the Planet of the Apes trực tiếp động chạm đến những vấn đề khoa học hiện đại, việc thí nghiệm trên động vật và những tác động của khoa học đối với sự tiến hóa của xã hội. “Đó là giai đoạn chuyển hóa từ một thế giới tươi sáng, ngây thơ và đầy hy vọng sang một thế giới đầy hoài nghi, bạo lực và khắc nghiệt hơn rất nhiều. Chúng tôi cố gắng thể hiện thế giới trong phim càng giống với thế giới thật càng tốt. Nói cách khác, chúng tôi muốn khán giả nhìn thấy loài người đang đối mặt với những con khỉ thực thụ chứ không phải với những con người đội lốt khỉ như trong các bộ phim cũ,” Rupert Wyatt chia sẻ. “Tuy nhiên, các phim khoa học viễn tưởng luôn có những câu chuyện cảnh báo về ‘Khoa học sai trái’, hay thông điệp như ‘Lẽ ra chúng ta không nên thử nghiệm những điều mà ta có thể không hiểu hết được hậu quả của nó.’ Nhưng cá nhân tôi cho rằng, điều đó mới là một sai lầm. Loài người chúng ta tiến hóa chính nhờ những quá trình, những nghiên cứu, những khám phá khoa học…”

Liệu Rise of the Planet of the Apes có thể xử lý thỏa đáng tất cả những thông điệp mà bộ phim muốn chuyển tải hay không? Câu trả lời sẽ đến từ ngày 19/8/2011!

Bài viết đăng trên tạp chí 2! Đẹp